مقدمه
قالب‌گیری یکی از مراحل حیاتی در دندانپزشکی است که برای ساخت روکش‌ها، ایمپلنت‌ها، پروتزهای ثابت و متحرک استفاده می‌شود. روش‌های سنتی قالب‌گیری معمولاً با مواد خمیری و قالب‌های فیزیکی انجام می‌شدند که گاهی باعث ناراحتی بیمار و خطاهای اندازه‌گیری می‌شدند. اما با پیشرفت فناوری، قالب‌گیری دیجیتال (Digital Impression) وارد دندانپزشکی شد و انقلابی در دقت، راحتی و سرعت درمان ایجاد کرد.
تفاوت قالب‌گیری سنتی و دیجیتال
در قالب‌گیری سنتی:
دندان‌پزشک مواد قالب را داخل دهان بیمار قرار می‌دهد
باید چند دقیقه صبر کند تا قالب سفت شود
سپس قالب به لابراتوار فرستاده می‌شود
مشکلات این روش شامل حباب هوا، جمع شدگی ماده قالب، ناراحتی بیمار و زمان طولانی بود.
در قالب‌گیری دیجیتال:
از اسکنرهای داخل دهانی (Intraoral Scanner) استفاده می‌شود
دندان‌ها و بافت نرم دهان به صورت سه بعدی و با دقت میلی‌متری اسکن می‌شوند
تصویر دیجیتال فوراً در کامپیوتر قابل مشاهده و اصلاح است
اطلاعات به لابراتوار دیجیتال یا دستگاه چاپ سه‌بعدی فرستاده می‌شود
این روش باعث می‌شود قالب‌گیری سریع‌تر، دقیق‌تر و راحت‌تر باشد.
مراحل قالب‌گیری دیجیتال
۱. آماده‌سازی دندان یا ایمپلنت
دندان‌پزشک سطح دندان را آماده می‌کند و در صورت نیاز، لثه اطراف دندان تمیز و خشک می‌شود.
۲. اسکن داخل دهان
با استفاده از اسکنر دستی، دندان‌ها و لثه‌ها اسکن می‌شوند. این اسکن سه‌بعدی، شامل جزئیات فرم و ارتفاع دندان‌ها است.
۳. بازبینی و اصلاح دیجیتال
تصویر حاصل فوراً قابل بررسی است. دندان‌پزشک می‌تواند اشکالات کوچک، مانند نقص در اسکن یا حباب دیجیتال، را اصلاح کند.
۴. ارسال به لابراتوار دیجیتال
فایل دیجیتال به لابراتوار منتقل می‌شود. در آنجا با نرم‌افزار CAD/CAM طراحی انجام می‌شود و سپس با ماشین‌های فرز یا چاپگرهای سه‌بعدی پروتز ساخته می‌شود.
مزایای قالب‌گیری دیجیتال
دقت بالا: قالب دیجیتال میلی‌متری، خطاهای اندازه‌گیری را به حداقل می‌رساند.
راحتی بیمار: دیگر نیازی به قرار دادن مواد قالب حجیم و خمیری داخل دهان نیست.
صرفه‌جویی در زمان: مراحل قالب‌گیری و ارسال به لابراتوار سریع‌تر انجام می‌شود.
قابلیت ذخیره دیجیتال: فایل‌های دیجیتال برای استفاده‌های بعدی قابل نگهداری و اصلاح هستند.
هماهنگی با ایمپلنت‌ها و پروتزهای پیچیده: طراحی دقیق تاج، روکش یا بریج با نرم‌افزار CAD/CAM امکان‌پذیر است.
کاربردهای قالب‌گیری دیجیتال
ساخت روکش‌ها و بریج‌های دندانی
طراحی ایمپلنت و اباتمنت‌های سفارشی
ساخت ونیرها و پروتزهای متحرک
برنامه‌ریزی جراحی‌های پیچیده و بررسی موقعیت دندان‌ها
به دلیل دقت و راحتی، امروزه بسیاری از کلینیک‌ها و لابراتوارها به سمت این تکنولوژی پیشرفته حرکت کرده‌اند.
نکات مهم برای بیماران
قالب‌گیری دیجیتال کاملاً بدون درد و سریع است.
برای افرادی که حس تهوع دارند، جایگزین عالی قالب‌گیری سنتی است.
این روش دقت بالاتری در تطابق با دندان‌های کناری و قوس فک دارد.
هزینه آن معمولاً کمی بالاتر از روش سنتی است، اما سرعت، دقت و راحتی بیشتر ارزش سرمایه‌گذاری را دارد.
جمع‌بندی
قالب‌گیری دیجیتال یک تکنولوژی پیشرفته در دندانپزشکی است که جایگزین قالب‌های سنتی شده و مزایای زیادی از جمله دقت بالا، راحتی بیمار و سرعت درمان دارد. این روش به ویژه در ایمپلنت‌ها، پروتزهای پیچیده و روکش‌های دقیق نقش حیاتی ایفا می‌کند و آینده دندانپزشکی دیجیتال را شکل داده است.