مقدمه
ایمپلنت دندانی یکی از پیشرفته‌ترین و ماندگارترین روش‌ها برای جایگزینی دندان‌های از دست‌رفته است. با این حال، بسیاری از بیماران پیش از انجام ایمپلنت این سؤال را مطرح می‌کنند:
«آیا ممکن است پیچ فلزی ایمپلنت در طول زمان باعث تغییر فرم فک شود؟»
این نگرانی طبیعی است، زیرا فک و استخوان از اجزای حساس بدن محسوب می‌شوند. در این مقاله به زبان ساده و بر پایه اصول علمی بررسی می‌کنیم که ایمپلنت چه تأثیری بر استخوان فک دارد و آیا ممکن است باعث تغییر شکل آن شود یا خیر.
پیچ ایمپلنت دقیقاً چیست؟
پیچ ایمپلنت، پایه‌ای از جنس تیتانیوم یا زیرکونیا است که نقش ریشه دندان را در استخوان فک بازی می‌کند. این پیچ درون استخوان قرار گرفته و طی چند ماه، از طریق فرآیندی به نام اوسئواینتگریشن (Osseointegration)، به استخوان جوش می‌خورد.
به عبارت ساده، بدن ایمپلنت را به عنوان بخشی از ساختار طبیعی خود می‌پذیرد. این فرآیند نه تنها به فک آسیب نمی‌زند بلکه باعث تقویت و حفظ استخوان نیز می‌شود.
آیا ایمپلنت فرم فک را تغییر می‌دهد؟
پاسخ کوتاه و علمی این است: خیر، ایمپلنت به‌درستی کاشته‌شده باعث تغییر فرم فک نمی‌شود.
در واقع، ایمپلنت از تغییر شکل فک جلوگیری می‌کند.
وقتی فرد دندانی را از دست می‌دهد، فشار جویدن در آن ناحیه حذف می‌شود و استخوان زیرین به تدریج تحلیل می‌رود. این تحلیل استخوانی می‌تواند باعث تغییر در فرم فک، افتادگی گونه‌ها و تغییر ظاهر صورت شود.
اما زمانی که ایمپلنت جایگزین دندان می‌شود، فشار طبیعی دوباره به استخوان منتقل می‌گردد و از تحلیل آن جلوگیری می‌کند. بنابراین ایمپلنت نه‌تنها مضر نیست، بلکه در حفظ فرم و استحکام فک نقش حیاتی دارد.
چه شرایطی ممکن است باعث تغییرات استخوان فک شود؟
در برخی موارد خاص، تغییرات جزئی در استخوان فک ممکن است رخ دهد. البته این تغییرات معمولاً ناشی از اشتباه در کاشت، عفونت یا فشار نامناسب هستند، نه خود پیچ ایمپلنت.
🔹 ۱. عفونت یا التهاب اطراف ایمپلنت
اگر بهداشت دهان رعایت نشود یا ایمپلنت توسط پزشک غیرمتخصص کاشته شود، احتمال التهاب یا عفونت در اطراف ایمپلنت وجود دارد (پری‌ایمپلنتیت). این عفونت می‌تواند باعث از بین رفتن بافت استخوانی شود.
🔹 ۲. فشار نامناسب در هنگام جویدن
اگر تاج یا پروتز ایمپلنت به‌درستی تنظیم نشود، فشار جویدن به‌صورت نامتوازن روی استخوان وارد می‌شود. این وضعیت در طولانی‌مدت می‌تواند تغییرات خفیفی در تراکم استخوان ایجاد کند.
🔹 ۳. تحلیل استخوان در نواحی بدون ایمپلنت
اگر بیمار فقط در بخشی از فک ایمپلنت انجام دهد و نواحی دیگر بدون دندان باقی بمانند، بخش‌های بی‌دندان ممکن است به مرور تحلیل بروند و فرم کلی فک تغییر کند.
نقش پزشک متخصص در جلوگیری از تغییرات فک
انتخاب دکتر متخصص ایمپلنت، عامل کلیدی در پیشگیری از هرگونه مشکل استخوانی است.
متخصص با استفاده از تصویربرداری سه‌بعدی (CBCT) و نرم‌افزارهای طراحی دیجیتال، محل دقیق و زاویه مناسب کاشت ایمپلنت را مشخص می‌کند.
او همچنین تراکم استخوان را اندازه‌گیری کرده و در صورت نیاز، پیش از کاشت از پیوند استخوان یا لیفت سینوس استفاده می‌کند تا پایه ایمپلنت در بهترین موقعیت ممکن قرار گیرد.
چگونه می‌توان فرم فک را حفظ کرد؟
برای حفظ سلامت و فرم فک پس از ایمپلنت، رعایت چند نکته مهم ضروری است:
رعایت دقیق بهداشت دهان و دندان (مسواک مخصوص ایمپلنت و نخ دندان)
مراجعه منظم به دندانپزشک برای چکاپ سالیانه
پرهیز از مصرف سیگار، الکل و فشار زیاد هنگام جویدن
کنترل بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت
استفاده از ایمپلنت‌های باکیفیت و برند معتبر
با رعایت این موارد، فک در وضعیت پایدار باقی مانده و احتمال هرگونه تغییر ظاهری تقریباً صفر می‌شود.
جمع‌بندی
ایمپلنت دندانی، برخلاف باور برخی افراد، هیچ‌گونه تغییر منفی در فرم فک ایجاد نمی‌کند.
در واقع، از آن‌جا که ایمپلنت مانند ریشه طبیعی دندان عمل می‌کند، مانع تحلیل استخوان و افتادگی فک می‌شود.
تنها در صورت کاشت نادرست یا بی‌توجهی به بهداشت دهان است که مشکلاتی مانند تحلیل استخوان ممکن است رخ دهد.
بنابراین، انتخاب پزشک متخصص و مراقبت منظم پس از کاشت، کلید حفظ فرم طبیعی فک و موفقیت طولانی‌مدت ایمپلنت است.